ভাব-বিষয়ক

১। চমু উত্তৰ লিখাঃ

(ক) ‘মানুহেই পৰাৎপৰ’  বোলা কথাষাৰৰ অৰ্থ কি?

উত্তৰঃ মানুহেই পৰাৎপৰ বোলা কথাষাৰৰ  অৰ্থ হ’লঃ মানুহেই সকলো জীৱতকৈ শ্ৰেষ্ঠ, পৰম সত্য।

বা

মানুহেই পৰাৎপৰ’ কথাষাৰৰ দ্বাৰা কবিয়ে বুজাব বিচাৰিছে যে জীৱ হিচাপে  মানুহ সকলোতকৈ শ্ৰেষ্ঠ। মানুহৰ ওপৰত আন কোনো শ্ৰেষ্ঠ জীৱ নাই।

(খ) মানুহক ‘ময়াপী জীৱ’ বোলাৰ অৰ্থ কি?

উত্তৰঃ এই সংসাৰত মানুহৰ আগমন আৰু গমন এটা চিৰন্তন গতি। অৰ্থাৎ মানুহৰ জন্ম আৰু মৃত্যু চিৰসত্য। ই যেন এক প্ৰকাৰ মায়া সদৃশ। সেয়েহে মানুহক ময়াপী জীৱ বুলি কৈছে  ।

বা 

মানুহক ময়াপী জীৱ’ বোলাৰ অৰ্থটো হ’ল  মানুহ হৈছে মায়া বা মোহ থকা জীৱ। মানুহে পৃথিৱীৰ মোহ এৰিব নোৱাৰি এইখন পৃথিৱীলৈ পুনঃ জনম লৈ আহি থাকে।

(গ) পাদ্য অৰ্ঘ্য লৈ মানুহক পূজা কৰাৰ অৰ্থ কি?

উত্তৰঃ কবিৰ মতে মানুহ হৈছে নৰৰূপী ভগৱান। এই নৰৰূপী ভগৱানৰ সেৱা কৰা মানুহৰ প্ৰথম কৰ্তব্য। মানুহক সেৱা কৰাটোৱেই হৈছে প্ৰকৃত ধৰ্ম। সেয়েহে কবিয়ে পাদ্য-অৰ্ঘ্য লৈ মানুহক পূজা কৰিব দিছে।

বা

কবিৰ মতে মানুহ দেৱতাতকৈয়ো শ্ৰেষ্ঠ।কবিৰ মতে মানুহক এৰি আন কোনো দেৱতাক পূজা কৰাৰ কোনো কাৰণ থকিব নোৱাৰে। সেয়ে পাদ্য-অৰ্ঘ্য পূজাৰ সকলো উপকৰণ লৈ মানুহকহে মানুহে পূজা কৰা উচিত। কথাফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে মানুহৰ শ্ৰেষ্ঠতৃ প্ৰতিপন্ন কৰিব বিচাৰিব।

২। মানৱ বন্দনা কবিতাটিৰ সাৰাংশ তোমাৰ নিজৰ কথাৰে বিৱৰি লিখা।

উত্তৰঃ প্ৰতিমা খনিকৰ কবি চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা দেৱে মানৱ বন্দনা কবিতাটিত মানৱৰ জয়গান গাইছে। কবিয়ে কৈছে যে মানৱে বাৰে বাৰে জন্ম লৈ এই পৃথিৱীলৈ ঘূৰি আহে। মানুহৰ আগমন আৰু গমন এক চিৰন্তন প্ৰক্ৰিয়া। মানুহৰ যেন  এই পৃথিৱীখনৰ  মায়াত বন্দী এক জীৱ। সেয়েহে কবিয়ে এই  মানৱী জীৱনটো মানুহৰ কল্যাণৰ হকে উৎসৰ্গা কৰিবলে কৈছে। কাৰণ মানুহে মানুহৰ অবিহনে জীয়াই থাকিব নোবাৰে। মানুহেই মানুহৰ পৰম বন্ধু। এতেকে মানুহৰ কল্যাণ সাধন কৰাটোহে হৈছে প্ৰকৃত ধৰ্ম। জীৱশ্ৰেষ্ঠ মানৱে নিজৰ মানৱীয় কৰ্মৰাজিৰে এই পৃথিৱীখনক স্বৰ্গতকৈও অধিক সুন্দৰ কৰি তোলাটো কবিয়ে কামনা কৰিছে । কবিৰ মতে মানুহ নৰৰুপী ভগৱান । এই  নৰৰুপী ভগৱানৰ সেৱা কৰা মানুহৰ প্ৰথম কৰ্তব্য। সেয়েহে কবিয়ে পাদ্য- অৰ্ঘ্য লৈ মানুহক পূজা কৰিবলৈ কৈছে।

৩। ‘এই যে পৃথিৱী স্বৰ্গতো অধিক

               মানুহৰ নিজাপী ঘৰ।’

      কথাষাৰৰ অৰ্থ বুজাই লিখা।

উত্তৰঃ এই যে পৃথিৱী স্বৰ্গতো অধিক…..

               মানুহৰ নিজাপী ঘৰ । মানুহৰ নিজাপী বুলি কবিয়ে পৃথিৱী খনৰ কথাকে বুজাইছে । কাৰণ– মানুহ সদায় এই পৃথিৱী খনতেই থাকিবই লাগিব। এই পৃথিৱীখনৰ প্ৰত্যেকটো বস্তুয়ে অতি প্ৰয়োজনীয়। আমি প্ৰত্যেকেই ভাল বেয়া, সচাঁ মিছা, সুখ-দুখৰ অনুভৱ এই পৃথিৱীখনতেই, মানুহৰ মাজতেই পাওঁ। সেয়েহে মানৱক ভালপোৱা কবিয়ে এই পৃথিৱীখনক স্বৰ্গত কৈয়ো অধিক সুখৰ আলয় আৰু মানুহৰ প্ৰকৃততে নিজৰে ঘৰ বুলি কৈছে।

৪। তাৎপৰ্য ব্যাখ্যা কৰাঃ

(ক) মানৱী জনম             দিয়া উটুৱাই

                    মানৱী কৰম সোঁতে,

      মানুহৰ মৰম             বুজিবা মানুহে

                     ধৰম যে মৰমতে।

উত্তৰঃ মানৱী জনম…………………..

…………………………………………………

…………………………………………………মৰমতে।

উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথিৰ অন্তৰ্গত প্ৰতিমাৰ খনিকৰ কবি ‘চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা দেৱৰ’ মানৱ বন্দনাʼনামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি লোৱা হৈছে।

    মানুহৰ পাৰস্পাৰিক মৰম চেনেহৰ জৰিয়তে যে এই মৰততেই সৰগৰ সুখ লাভ কৰিব পাৰি এই কথাকেই কবিতাফাঁকিত প্ৰকাশ পাইছে।

          মানৱতাবাদী কবিয়ে কবিতাটিত মানৱৰ জয়গান গাইছে। কবিতাটিত কবিয়ে এই মানৱী জনমটোত মানুহৰ সেৱাত ব্ৰতী হ’বলৈ উপদেশ দিছে। মানুহৰ মাজত মৰম চেনেহৰ আদান প্ৰদানৰ জৰিয়তে মানুহে এই ধৰাতেই স্বৰ্গৰ সুখ লাভ কৰিব পাৰিব। মানুহৰ মাজত থকা পাৰস্পাৰিক মৰমকেই কবিয়ে প্ৰকৃত ধৰ্ম বুলি কৈছে।

(খ) মানুহেই দেৱ                মানুহেই সেৱ

                  মানুহ বিনে নাই কেৱ,

      কৰা কৰা পূজা            পাদ্য অৰ্ঘ্য লই

                    জয় জয় জয় মানৱ দেৱ।

উত্তৰঃ মানুহেই দেৱ মানুহেই সেৱ

            মানুহ বিনে নাই কেৱ

            কৰা কৰা পূজা পাদ্য অৰ্ঘ্য লই

            জয় জয় জয় মানৱ দেৱ….

উক্ত কবিতাফাঁকি ৰোমাণ্টিক কবি চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালা দেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত মানৱ বন্দনা নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি দিয়া হৈছে।

          মানুহে মানুহক দেৱতা জ্ঞান কৰি সেৱা কৰা প্ৰসংগত উক্ত কবিতাফাঁকি উল্লেখ কৰা হৈছে।

এই পৃথিৱীত মানুহেই হ’ল নৰৰূপী ভগৱান। এই নৰৰূপী ভগৱানৰ সেৱা কৰা মানুহৰ প্ৰধান কৰ্ত্তব্য। এই সচৰাচৰ মাজত পৰম শক্তি ৰূপে জিলিকি থকা মানৱ সত্তাক সেৱা কৰাটোয়েই হৈছে মানুহৰ পৰম ধৰ্ম। সেয়েহে কবিয়ে পাদ্য অৰ্ঘ্য লৈ মানুহৰ পূজা কৰিবলৈ কৈছে আৰু মানুহৰ জয়গান  গাবলৈ কৈছে।

ভাষা-বিষয়কঃ

৫। সমাৰ্থক শব্দ লিখাঃ

মানুহঃ মানৱ, মানুহ

সংগঃ লগ, বন্ধু,

পৃথিৱীঃ ধৰা

সোঁতঃ ঢৌ, লহৰ

স্বৰ্গঃ সৰগ

দেৱঃ দেৱতা

৬। সংস্কৃত কৰ্ম, ধৰ্ম আদি শব্দৰ পৰা কৰম, ধৰম আদি শব্দৰ উৎপত্তি হৈছে। এনে কিছুমান শব্দ বাছি উলিয়াই এখন তালিকা প্ৰস্তুত কৰা।

উত্তৰ:

ধৰ্মঃ ধৰম

কৰ্মঃ কৰম

মত্যঃ মৰত

দেৱঃ দেৱতা